Μια σειρά μέτρων έφερε το Ελσίνκι στην ευχάριστη και πρωτοποριακή θέση να μην καταγράψει ούτε ένα θάνατο στην άσφαλτο τον τελευταίο χρόνο
Στην καρδιά του ευρωπαϊκού βορρά, στο νότιο κομμάτι της Φινλαδίας βρίσκεται η πρωτεύουσα της χώρας, το Ελσίνκι, με πληθυσμό περίπου 650.000 κατοίκων.
Αυτή λοιπόν η πόλη κατάφερε τους τελευταίους 12 μήνες να πετύχει κάτι… μαγικό.
Από τα τέλη Ιουλίου του 2024 μέχρι και σήμερα δεν υπήρξε ούτε ένα θανατηφόρο ατύχημα στο Ελσίνκι, μια πρωτιά που είναι σίγουρα αξιοζήλευτη.
Το παράδειγμα του Ελσίνκι δείχνει ξεκάθαρα ότι η βελτίωση της οδικής ασφάλειας δεν είναι θέμα τύχης, αλλά πολιτικής βούλησης και στοχευμένων παρεμβάσεων.
Σήμερα, πάνω από το μισό οδικό δίκτυο της πόλης καλύπτεται από όριο 30 χλμ./ώρα. Κι όπως επισημαίνει ο Roni Utriainen, μηχανικός κυκλοφορίας της Διεύθυνσης Αστικού Περιβάλλοντος της πόλης, αυτή η μείωση του ορίου ταχύτητας έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη δραστική μείωση των σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων.
Μόνο πέρυσι (2024), οι τραυματισμοί από τροχαία στο Ελσίνκι ήταν 277 – αριθμός εντυπωσιακά μειωμένος σε σχέση με τα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν οι τραυματισμοί ξεπερνούσαν τους 1.000 ετησίως και οι θάνατοι άγγιζαν τους 30.
Η αλλαγή όμως δεν ήρθε μόνο με τα όρια ταχύτητας (το οποίο είναι ένα μέτρο που βοηθάει αλλά δεν μπορεί να φέρει μόνο του την αλλαγή – ακούνε οι αρχές στην Ελλάδα;).
Το Ελσίνκι επένδυσε σε νέες υποδομές για πεζούς και ποδηλάτες, αυξημένες κάμερες ελέγχου και πιο αποτελεσματικά αυτοματοποιημένα συστήματα επιτήρησης.
Επιπλέον, η σταθερά υψηλού επιπέδου δημόσια συγκοινωνία περιορίζει τη χρήση αυτοκινήτων, μειώνοντας περαιτέρω την κυκλοφοριακή πίεση, το άγχος και τους κινδύνους που απορρέουν από αυτά.
Από το φετινό καλοκαίρι, οι αρχές έκαναν ακόμα ένα βήμα, μειώνοντας τα όρια ταχύτητας κοντά στα σχολεία στα 30 χλμ./ώρα – απόφαση που τίθεται σε ισχύ με την έναρξη της σχολικής χρονιάς.
Το ερώτημα, φυσικά, προκύπτει αβίαστα: τι από όλα αυτά θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, όπου το πρόβλημα των τροχαίων παραμένει δυσεπίλυτο και ταυτόχρονα υποτιμημένο.
Σύμφωνα με τα τελευταία συγκεντρωτικά στοιχεία της Eurostat και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα καταγράφει έναν από τους υψηλότερους δείκτες θανάτων από τροχαία ατυχήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συγκεκριμένα, το 2023 σημειώθηκαν στη χώρα μας 635 θάνατοι από τροχαία, ενώ ο μέσος όρος για την Ε.Ε. ήταν 46 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων – με την Ελλάδα να ξεπερνά τους 59.
Παρά τη μικρή βελτίωση σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια (όπου η κατάσταση ήταν ακόμα χειρότερη), η εικόνα παραμένει θλιβερή.
Οι πόλεις μας, αντί να γίνουν πιο φιλικές και ασφαλείς, διατηρούν μια επιθετική οδική κουλτούρα, με τους αναβάτες δικύκλων να πληρώνουν δυσανάλογα το τίμημα.
Το Ελσίνκι αποδεικνύει ότι δεν χρειάζονται θεαματικές επενδύσεις ή ριζικές μεταμορφώσεις για να σωθούν ζωές.
Μερικά χιλιόμετρα λιγότερα στο κοντέρ, ασφαλής και σταθερή συγκοινωνία που αποφορτίζει τους δρόμους και λίγοι σωστά τοποθετημένοι αισθητήρες ή κάμερες μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Στην Ελλάδα, ακόμα και η ύπαρξη διάβασης πεζών δεν εγγυάται ασφάλεια, αν και αυτό επιτέλους αρχίζει σιγά σιγά και αλλάζει.
Όσο για την πλήρη έλλειψη προσοχής των οδηγών αυτοκινήτων προς τα δίκυκλα (κάτι που προκαλεί πολλά θανατηφόρα ατυχήματα) τα πράγματα επίσης είναι ελαφρώς καλύτερα σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορούμε να μιλήσουμε ακόμα για μια οδηγική κουλτούρα που θα μας πάει μπροστά.
Το παράδειγμα της Φινλανδίας δείχνει ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν μέσω νόμων, όμως για να γίνει το μεμονωμένο παράδειγμα γενική πραγματικότητα χρειάζεται και αλλαγή οδηγικής παιδείας, χέρι χέρι με τη δημιουργία πιο βιώσιμων πόλεων, που θα “αποφορτίζουν” τις οδικές αρτηρίες, μειώνοντας τις συνθήκες που μπορούν εύκολα να προκαλέσουν δυστύχημα.
