Hodaka: Από την “Αθήνα” με αγάπη…
Όχι Honda… Hodaka. Θα μπορούσε να είναι φάρσα, ένα όνομα που έχει δημιουργηθεί από την ένωση δύο φημισμένων ονομάτων γιαπωνέζικων εταιριών μοτοσυκλετών. HΟnDa συν KΑwasaki μας κάνουν περίπου Hodaka και αν συνέβαινε σήμερα κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επισύρει μηνύσεις για την αμερικανο-γιαπωνέζικη εταιρία μοτοσυκλετών με έδρα στην Αθήνα (Athena)… του Όρεγκον στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Η Hodaka ήταν μια μια μικρή μοτοσυκλέτα που επηρέασε όσο λίγες στις δεκαετίες 1960-1970 την off road σκηνή των ΗΠΑ και κατ’ επέκταση του υπόλοιπου κόσμου. Κείμενο: Βασίλης Αντζουλάτος
Δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν διαστρεβλώσει για πλάκα ονόματα γνωστών εταιριών μοτοσυκλέτας, από τις Yamazuki, τις Hondaha, Suzukawa κ.λπ. Το Hodaka μπορεί να φανεί αρχικά πως φτιάχτηκε για να εισπράξει άμεσα δημοτικότητα άλλων γιαπωνέζικων εταιριών.
Η αλήθεια είναι διαφορετική όμως: Hodaka είναι μια οροσειρά στην Ιαπωνία, εκτός του ότι σαν λέξη σημαίνει “μεγαλώνω”, “επεκτείνομαι”. Βέβαια στη δεκαετία του ’60 όταν ξεκινούσε το λανσάρισμα της Hodaka στην Αμερική, η εταιρία που την είχε δημιουργήσει κάθε άλλο παρά την επέκταση δεν σκεφτόταν, αλλά μάλλον την επιβίωση.
Η εταιρία ονομαζόταν Pabatco και είχε έδρα την πόλη της Athena, μια μικρή αγροτική κωμόπολη με πληθυσμό 1000 ανθρώπων, στην πολιτεία του Όρεγκον.
Oι μικρές Yamaguchi ετοίμασαν το έδαφος για τις Hodaka
Η PΑΒΑΤCO EIXE ΙΔΡΥΘΕΙ το 1961 και ήταν θυγατρική της Farm Chemicals of Oregon, μιας εταιρίας που τροφοδοτούσε με λιπάσματα τις βορειοδυτικές ΗΠΑ και έκανε εξαγωγές σε διάφορες αγορές του κόσμου. Με την Ιαπωνία να χρειάζεται λιπάσματα – αλλά να μην μπορεί να πληρώσει σε αμερικάνικα δολάρια – συνάπτεται συμφωνία να γίνει ανταλλαγή με μοτοσυκλέτες.
Έτσι προκύπτει αρχικά η σύνδεση της Pabatco με τη γιαπωνέζικη Yamaguchi, εταιρία ποδηλάτων-μοτοποδηλάτων – μοτοσυκλετών που είχε ιδρυθεί το 1941 και μετά το ’61 άρχισε να χρησιμοποιεί κινητήρες της Hodaka Industrial, μιας εταιρίας με έδρα την ιαπωνική πόλη της Ναγκόγια.
Όμως η Yamaguchi (άλλη μια ειρωνεία της τύχης όσον αφορά το όνομα της, που μοιάζει να είναι μισό Yamaha και μισό Moto Guzzi!) το 1963 χρεοκοπεί, αφήνοντας την Pabatco στα κρύα του λουτρού, ενώ την έχει συγχρόνως γλυκάνει με την εμπορική επιτυχία των μοτοσυκλετών της, που προορίζονται κυρίως για παιχνίδια στο χώμα.
Πέντε χιλιάδες Yamaguchi είχαν πουληθεί μέχρι το ’63 από την Pabatco στις ΗΠΑ σε ριπή οφθαλμού.
Τα χωμάτινα playbikes, όπως ονομάζονται, είναι μοτοσυκλέτες μικρού κυβισμού, χωρίς φώτα, χαμηλού κόστους, που γίνονται η καινούργια τρέλα των Αμερικάνων από τη μία μέρα στην άλλη, χαρίζοντας μεγάλα κέρδη σε όσους μπορούν να εκμεταλλευτούν την νέα αυτή αγορά.
ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΜΠΡΟΣ αρχίζει η καριέρα των Hodaka στην Αμερική, αφού η Pabatco, συνεργαζόμενη με την Ηοdaka που έφτιαχνε μόνο κινητήρες, δημιουργούν τη δική τους μικρή playbike μοτοσυκλέτα. Τα μοτέρ ήταν στα αζήτητα μετά τη χρεωκοπία της Yamaguchi και αυτό που έμενε ήταν να σχεδιαστούν πλαίσια και τα υπόλοιπα εξαρτήματα.
Hodaka Super Rat 100 – 1971
Η Pabatco, η οποία ήταν αντιπρόσωπος και της βρετανικής εταιρίας μοτοσυκλετών Cotton – που εκείνη την εποχή κατασκεύαζε ένα πολύ καλό ελαφρύ και δυνατό δίχρονο motocross 250 κυβικών – είχε στις γραμμές της παθιασμένους αναβάτες χώματος.
Αντιγράφοντας το διπλό σωληνωτό πλαίσιο της Cotton 250 σχεδιάζεται στην Αμερική μια μικρή μοτοσυκλέτα που κινείται από έναν ελαφρύ δίχρονο 90άρη κινητήρα. Γιατί κινητήρα 90cc; Μα γιατί αυτός υπήρχε.
Η Pabatco βάζει την τεχνογνωσία όσον αφορά τη σχεδίαση, τη συναρμολόγηση, την προώθηση στην τεράστια αμερικάνικη αγορά και η Hodaka τους κινητήρες και την κατασκευή των υπολοίπων.
Με τη δημιουργία της μικρής μοτοσυκλέτας, η Hodaka καταφέρνει να γλιτώσει τη χρεοκοπία και να χρησιμοποιήσει αρχικά τους 300 κινητήρες που είχαν μείνει στις αποθήκες της, ενώ ξαφνικά βρίσκεται να κατασκευάζει ολόκληρες μοτοσυκλέτες.
Hodaka Ace 90 – 1964
Η Hodaka Ace 90 που εμφανίζεται στις εκθέσεις μοτοσυκλετών το 1964 εντυπωσιάζει με τη γεροδεμένη κατασκευή της. Ο υψηλής απόδοσης, εξαιρετικά αξιόπιστος κινητήρας καταφέρνει να κρατήσει το βάρος (και το ύψος σέλας) χαμηλά, δημιουργώντας ένα βολικό, εύκολο και γρήγορο μηχανάκι που πωλείται μόλις 380 δολάρια (μισθός 15νθήμερου για τον μέσο Αμερικάνο…) και εισάγει μια γενιά νέων αναβατών μικρών κυρίως ηλικιών στο χώμα.
ΤΟ ACE KANEI MIA AKOMA επανάσταση αφού είναι το πρώτο διπλής προσωπικότητας που είναι “street legal”, βγάζει πινακίδα δηλαδή και κινείται νόμιμα στο δρόμο, μην απαιτώντας από τον ιδιοκτήτη του να χρησιμοποιήσει τρέιλερ.
Η φιλοσοφία της Pabatco ήταν τελείως διαφορετική από τις μοντέρνες τακτικές μάρκετινγκ της εποχής που χρησιμοποιούνται ευρέως μέχρι σήμερα. Ενώ οι άλλοι έφτιαχναν διαρκώς καινούργια μοντέλα, η Pabatco βελτίωνε ασταμάτητα το Ace, ποντάροντας έντονα στην αξιοπιστία και στην αρχή της σταθερής αξίας. Το Ace προσφέρεται στην αγορά μόνο σε κόκκινο χρώμα γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο.
H Pabatco – όπως βλέπουμε και στις διαφημίσεις της εποχής – κάνει μια προσπάθεια να πείσει τον κόσμο, με τη λέξη “αξιοπιστία” (ή Hodakability =Hodaka και reliability) να επαναλαμβάνεται περισσότερες φορές κι από το όνομα της μοτοσυκλέτας!
Όμως οι καιροί είναι δύσκολοι. Η Shell Chemical, τμήμα της γνωστής μας Royal Dutch Shell Oil Company, κοινώς Shell, εξαγοράζει την Farm Chemicals του Όρεγκον.
Λόγω της εμπλοκής ενός από τους κύριους μετόχους της Farm με την Pabatco και τη Hodaka, οι τεχνοκράτες της Shell δεν πειράζουν την Hodaka, με δεδομένη την κερδοφορία της βέβαια, αφού μέχρι το 1966, ούτε λίγο ούτε πολύ έχουν πουληθεί 10.000 Αce!
Η υποδοχή του ειδικού τύπου είναι θερμή, αφού οι δημοσιογράφοι ανάγουν το Ace σε “απόλυτο όπλο”, ειδικά όταν υπολογίζεται και η τιμή πώλησής του.
Συγχρόνως διάφορες γνήσιες μοτοσυκλετιστικές προωθητικές κινήσεις (όπως για παράδειγμα η διάσχιση της Αμερικανικής ηπείρου από άκρο σε άκρο με Ace) και η εμπλοκή μεγάλων ονομάτων της εποχής όπως ο μοτοκροσέρ Jim Pomeroy (ο πρώτος Αμερικάνος που κέρδισε αγώνα του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος μοτοκρός το 1973) και ο θρυλικός Βρετανός Sammy Miller, που τρέχουν με Hodaka, προσδίδουν αίγλη στο όνομα της αμερικανο-ιαπωνικής εταιρίας. Ο κυβισμός των Hodaka ανεβαίνει στα 100 κυβικά το ’70, αργότερα στα 125 με καινούργιο μοτέρ (’72), στα 175 και το 1975 εμφανίζεται μοτοσυκλέτα με κινητήρα 250 κυβικών.
ΤA ONOMATA OΛΩΝ των μοντέλων είναι απλά, έξυπνα, φτιαγμένα ειδικά για τους Αμερικάνους. Ace, Rat, Super Rat, Wombat, Super Wombat, Combat Wombat, Road Toad και τελικά Thunderdog (το 250) κάνουν τα Hodaka διακριτά και διαφορετικά των υπολοίπων.
Η εταιρία θα αντέξει μέχρι το 1978 (με πωλήσεις που ξεπέρασαν μέσα σε 14 χρόνια τις 150.000!) – ενώ υπάρχει και ελληνικό άκρο στην ιστορία: γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ο Γιάννης Σπέντζος, γνωστός από την εταιρία διανομής κινηματογραφικών ταινιών Spentzos Films και λάτρης των δίτροχων, αντιπροσωπεύει τα Hodaka στην Ελλάδα (στην οδό Μιχαλακοπούλου), ενώ ένας μοτοκροσέρ που αργότερα θα γράψει ιστορία στον χώρο, ο θρυλικός Στέλιος Σπυριδόπουλος, κερδίζει αγώνα MX στην Κρήτη πάνω σε Hodaka.
H δύση αυτής της μικρής “Αθηναϊκής” εταιρίας που επηρέασε έντονα την αμερικάνικη αγορά των εκτός δρόμου μοτοσυκλετών και αυτή με τη σειρά της όλο τον υπόλοιπο κόσμο – κάτι που ισχύει μέχρι τις μέρες μας – ήρθε στη μορφή… του κλασικού “λουκέτου”. Η Hodaka δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό των πανίσχυρων πλέον Ιαπώνων κατασκευαστών.
Συγχρόνως η οικονομική ύφεση στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και η αποτυχία της Shell να αγοράσει το εργοστάσιο της Hodaka στην Ιαπωνία, έκλεισαν το εργοστάσιο, αλλά και τις εγκαταστάσεις της “Αθήνας” στο Όρεγκον. Μια ακόμα σελίδα της ιστορίας της μοτοσυκλέτας είχε κλείσει άδοξα.
Φωτογραφίες: www.mecum.com
