Mε κίνηση και στον μπροστινό τροχό!
Και όμως όχι, δεν αστειευόμαστε. Μοτοσυκλέτες με κίνηση και στον μπροστινό τροχό. Υπήρξαν, υπάρχουν και το πιθανότερο είναι πως θα επανεμφανιστούν κάποια στιγμή, με την πιο σοβαρή προσπάθεια επί του θέματος να έχει κάνει η Yamaha… Κείμενο: Βασίλης Αντζουλάτος
Όχι μόνον είναι ένα θέμα που έχει διερευνηθεί από πολλούς κατασκευαστές και εφευρέτες, αλλά μάλιστα από πολύ πιο παλιά από ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Η ιδέα ενός “δίτροχου τζιπ” που θα ανεβαίνει παντού χωρίς να κολάει ή να ρίχνει τον αναβάτη του είναι γοητευτική, ειδικά στις εκτός δρόμου διαδρομές.
FN M60 1925
Εξάλλου, αυτός είναι ο λόγος που από το ’60 μέχρι σήμερα πωλούνται κανονικά – εντάξει δεν έχουν σπάσει και τα ταμεία… – τα περίεργης εμφάνισης αμερικανικά Rokon με κίνηση και στους δύο τροχούς που υπόσχονται δυνατότητα αναρρίχησης μέχρι τις 60 μοίρες!
ΟΙ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΕΣ ΜΕ ΚΙΝΗΣΗ και στους δύο τροχούς διακρίνονται βασικά σε δύο κατηγορίες: σε αυτές που η κίνηση στον μπροστινό τροχό μεταφέρεται με μηχανικά μέσα, δηλαδή είτε με άξονες, είτε με αλυσίδες-ιμάντες και σε αυτές που η δύναμη μεταφέρεται με υδραυλικά συστήματα- μέσω συμπιεσμένων υγρών.
Rocon Ranger
Οι πρώτες προσπάθειες-πειράματα να δοθεί κίνηση και στον μπροστινό τροχό καταγράφηκαν στην Αγγλία όπου οι εμπνευσμένοι μηχανικοί της Raleigh (της γνωστής μας σήμερα για την κατασκευή ποδηλάτων) παρουσιάζουν τη δουλειά τους ήδη από το 1924.
Το μηχανικό σύστημα (που είναι και το πιο διαδεδομένο σε όλες τις προσπάθειες που έχουμε δει μέχρι σήμερα) είχε εφαρμοστεί σε μια συμβατική μοτοσυκλέτα η οποία προοριζόταν για αγώνες στο χώμα, που εκείνην την εποχή και μέχρι τη δεκαετία του ’50 ονομάζονταν “Trials“.
Eπόμενη προσπάθεια εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του ’30, πάνω σε μια βελγική FN 500cc της οποίας το – βολικό για τέτοιες εφαρμογές – πιρούνι τύπου Girder χρησιμοποιούσε μόνο δύο αλυσίδες, είχε μικρό βάρος και σημείωσε σχετική επιτυχία στους αγώνες.
Suzuki Falcorustico
Από τις πρώτες εφαρμογές με υδραυλική κίνηση εμφανίζεται πάνω σε ένα πειραματικό-φουτουριστικό πρωτότυπο δίτροχο της Suzuki, που παρουσιάστηκε στα μέσα του ’80 και ονομαζόταν Falcorustyco.
Παραμένει ωστόσο άγνωστο μέχρι σήμερα αν το δίτροχο κινείτο ή επρόκειτο καθαρά για μοντέλο επίδειξης μόνο και μόνο για το τρελαμένο κοινό για τέτοια εγχειρήματα της Ιαπωνίας, αφού πρωτοπαρουσιάστηκε σε Tokyo Motor Show του 1985.
Πιο σοβαρή προσπάθεια, εκτός βεβαίως από το αυστραλέζικο “υδραυλικό 2WD” Dryvtech που πραγματοποιήθηκε, δούλεψε και δοκιμάστηκε με επιτυχία για να μαζεύει σήμερα σκόνη σε ένα μουσείο στην Αγγλία, αποτελεί αναμφισβήτητα η κίνηση της Yamaha σε συνεργασία με την Ohlins να παρουσιάσει το ’98 ένα πρωτότυπο, σοβαρό και πολύ ικανό μοτοκρός ΥΖ490.
Μερικά χρόνια αργότερα, το 2004, έβγαλε μάλιστα και μοντέλο παραγωγής (!) ένα WR450F με τον κωδικό 2-Trac, ολοκληρώνοντας μια εργασία που είχε ξεκινήσει να ερευνάται ήδη από το 1985.
ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ που χρησιμοποιούνται για να δώσουν κίνηση στον μπροστινό τροχό έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Μεγαλύτερο κοινό μειονέκτημα συνιστά το αυξημένο μη αναρτώμενο βάρος που επιβαρύνει την ανάρτηση και τη δυνατότητα διεύθυνσης του συστήματος.
Τα μηχανικά σύνολα έχουν τουλάχιστον τρεις αλυσίδες και ογκώδη γρανάζια, περιορίζοντας συνήθως το κόψιμο του τιμονιού, μπερδεύοντας τα γρανάζια και τα όριά τους και δημιουργώντας αντιδράσεις στην μπροστινή ανάρτηση.
Τα υδραυλικά κινούμενα συστήματα είναι πιο απλά σε εμφάνιση όχι όμως και σε κατασκευή, αλλά βαρύτερα και πολύ ακριβότερα, ενώ ο κινητήρας πρέπει να βρίσκεται σε λειτουργία για να δουλέψουν και αυτά με τη σειρά τους.
Dryvtech 2x2x2
Στην αυστραλέζικη Dryvtech 2x2x2 για παράδειγμα, ένας δίχρονος κινητήρας 250cc κινούσε μια τρόμπα που ανέβαζε την πίεση του λαδιού κοντά στα 4.500psi και μετά μεταβίβαζε το “λάδι” στον υδραυλικό κινητήρα που ήταν τοποθετημένος στο κέντρο του κάθε τροχού, μετατρέποντας την υψηλή πίεση του λαδιού σε περιστροφική κίνηση.
Ήταν σχεδόν αδύνατον σε αυτήν όπως και στις άλλες 2WD να σπινάρουν οι τροχοί γιατί υπήρχαν κατανομείς δύναμης. Το πρωτότυπο αυτό πωλήθηκε το 1998 και σήμερα βρίσκεται σε μουσείο, στο Donington Motor Museum στη Βρετανία.
Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑ 2WD που μπήκε κανονικά σε μαζικότερη παραγωγή και μάλιστα συνεχίζει μέχρι σήμερα, είναι η αμερικανική Rokon, ένα μικρό ιδιόμορφο σύνολο με μεγάλους και φαρδείς τροχούς προοριζόμενο περισσότερο για χρήση σε δάση και μονοπάτια, για κυνήγι και αγροτικές δουλειές, αλλά και στρατιωτική χρήση.
Τα Rokon, κινούμενα από ένα πλήθος δίχρονων στατικών ή μη κινητήρων και με τετράχρονους (ακόμα και Honda), πρόσφατα χρησιμοποιούν έναν άξονα με κωνικά γρανάζια που βγαίνει από τη ραχοκοκαλιά στον λαιμό του πλαισίου και από εκεί μια αλυσίδα αναλαμβάνει να κινήσει τον μπροστινό τροχό.
Άλλα πειραματικά μοντέλα περιλαμβάνουν το 1980 ένα trial της άλλοτε γνωστής ιταλικής SWM – που αργότερα χρεοκόπησε – με ένα πολύ ελαφρύ και ενδιαφέρον σε σύλληψη σύστημα με συρματόσχοινο για την κίνηση του μπροστινού τροχού.
ΣΤΑ 1987 ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΑΠΟ τη Suzuki, εμφανίζεται το υπέροχης εμφάνισης, πειραματικό concept bike με το όνομα Nuda με Hub steering αλλά και υδραυλική κίνηση, γι’ άλλη μια φορά για το Tokyo Μotor Show.
Μια χρονιά αργότερα σε διαγωνισμό ιδεών της Honda, εμφανίζεται ένα XR 250 με υδραυλικό σύστημα, τη στιγμή που είναι επιβεβαιωμένο ανεπίσημα πως η Honda επί σειρά ετών πειραματίζεται στον τομέα των 2WD.
Και η Ευρώπη δεν πάει πίσω όμως. Το ’88 εμφανίζεται το ολλανδέζικο Sunshine 2WD και το ’89 το γαλλικό Savard– Yamaha 600 με ανάρτηση μηχανισμού τρεις αλυσίδες μπροστά και συμμετοχές σε αγώνες supermotard με σχετική επιτυχία μάλιστα.
Το 1991 η Suzuki ξαναχτυπά αλλά σε μορφή αστείου σχεδόν και πάλι στο Tokyo Μotor Show, όχι με ένα αλλά δύο 2WD! Το πρώτο ονομάζεται Lander, χρησιμοποιεί αλυσίδες και ανάρτηση με υστερούντα βραχίονα μπροστά, ενώ το δεύτερο, το XF– 5 που είναι ένα πολύ ενδιαφέρον εντούρο-μοτοκρός (με προβολέα μπροστά!) και χρησιμοποιεί ένα πολύπλοκο σύστημα κίνησης με αλυσίδες αλλά πάνω σε τηλεσκοπικό πιρούνι.
Την ίδια χρονιά εμφανίζεται και το Honda Mantis (1991) με μορφή εντόμου, ένα πειραματικό δίτροχο με κίνηση από υδραυλικά συστήματα και στους δύο τροχούς.
Δύο χρόνια μετά, εμφανίζεται ένα πειραματικό trial της Fantic με 5 αλυσίδες και βάρος μόλις 7 κιλά παραπάνω, ενώ το 1993 παρουσιάζεται ένα ακόμα αυστραλέζικο πείραμα, το Xereb CR500- με κινητήρα Honda ειδικά προορισμένο για αγώνες hill climbing με πιρούνι που έμοιαζε με το Telever της BΜW.
Honda Mantis 1991
Η πρώτη σοβαρή και αποδοτικότερη πρόταση έρχεται από τη Yamaha–Ohlins το ’98. Πρόκειται για το Ohlins 2WD με δίχρονο κινητήρα από ΥΖ 250, με μικρό υδραυλικό μοτέρ τοποθετημένο προσεκτικά πίσω από το δεξί καλάμι που τροφοδοτεί τον τροχό με το 10% της απόδοσης του κινητήρα. Αργότερα, όλη η τεχνογνωσία, πιο ραφιναρισμένη, εφαρμοσμένη πάνω σε ένα ΤΤ600 το οποίο συμμετέχει και τερματίζει πολύ ικανοποιητικά σε χωμάτινα Rally, ενώ αργότερα την σκυτάλη παίρνουν τα ΥΖ-WR 450F.
Aγωνιστικό 2×2 της Yamaha σε δράση
Την ίδια χρονιά, παρουσιάζεται η γαλλική εταιρεία TWD – 2-Wheel Drive Trials Bike που ισχυρίζεται πλέον πως μπορεί να προσφέρει κιτάκια μετατροπής των μοντέλων παραγωγής trial των Gas Gas, Sherco και Montesa σε ένα απλό σύστημα που χρησιμοποιεί ράουλα, ιμάντες και αλυσίδες στη μεταφορά της κίνησης, με κορυφαίους τραϊαλίστες αναβάτες: Βerlatier, Camozzi, Bilbao που δήλωσαν πολύ θετικά σχόλια.
ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ που άλλοτε ήταν επιτυχημένα κι άλλοτε όχι τόσο, υπάρχει μπόλικος δρόμος στην κίνηση και των δύο τροχών των μοτοσυκλετών, προς το παρόν στις εκτός δρόμου κατασκευές.
Υamaha WR450 2trac 2004
Δεν είναι σίγουρο τι επιφυλάσσει το μέλλον ειδικά όταν ο κόσμος έχει “βαρεθεί” τα ίδια σχήματα και συστήματα, αλλά και όταν υπάρχουν ζητήματα που δεν έχουν εξερευνηθεί ούτε στο 5% των δυνατοτήτων τους.
Ένα από αυτά είναι το Two Wheel Drive, που ακούγεται σαν αστείο για τη μοτοσυκλέτα, τη στιγμή που το αντίστοιχο 4WD είναι μια τετριμμένη εφαρμογή στα αυτοκίνητα. Kαι τελικά, πέρα από την “γραφική” αμερικάνικη Rokon, μόνο η Yamaha με το WR450F του 2004 τόλμησε να βγει στην παραγωγή… έστω και περιορισμένη.
